5. पर्यायवाची शब्द (कक्षा – दसवीं)

7.1k Views
6 Min Read
Listen to this article In Hindi

पर्यायवाची शब्द

1. अग्नि                  आग, अनल, पावक, दाहक, ज्वाला
2. अध्यापक          गुरु, आचार्य, उपाध्याय, शिक्षक
3. अनुपम             अतुल, अतुल्य अतुलनीय, अनोखा, अद्भुत, निराला,
4. आँख                नेत्र, चक्षु, नयन, लोचन, विलोचन
5. आकाश            आसमान, गगन, अंबर, नभ, शून्य, अक्षर, अनंत
6. इच्छा                चाह, चाहत, जी, कामना, अभिलाषा, आकांक्षा, लालसा, आशा
7. ईश्वर                 ईश, भगवान, परमात्मा, परमेश्वर, प्रभु, जगदीश
8. उद्यान               बाग, बगीचा, उपवन, वाटिका, गुलशन, गुलसिताँ
9. कमल               जलज, नीरज, वारिज, सरोज, अंबुज, राजीव, पंकज
10. कृष्ण               गोविंदा, गोपाल, देवकी नंदन, नंदकुमार, नंदलाल, नंदनंदन, गोपीनाथ, गिरिधारी
11. गंगा                 देव सरिता, सुर सरिता, सुरनदी, देवनदी, सुरसरि, जाह्नवी, भागीरथी
12. घर                  आवास, आलय, धाम, निकेत, निकेतन, निलय, गेह
13. चंद्रमा              चंद, चन्द्र, चाँद, शशि, सोम, सुधाकर, सुधांशु, रजनीश, मयंक, माहताब
14. जंगल               वन, कानन, विपिन, अरण्य
15. जल                 पानी, अंबु, नीर, वारि, सलिल, पय, तोय,
16. जीभ                जिह्वा, रसना, ज़ुबान
17. झंडा                ध्वज, ध्वजा, पताका, परचम, वैजयंती
18. तलवार            खड्ग, शमशेर, शमशीर, चंद्रभास, चंद्रहास, असि, करवार, करवाल, करवीर
19. तालाब             सर, सरोवर, तड़ाग, ताल, जलाशय, सलिलाशय
20. दर्पण              शीशा, आइना, आरसी, मुकुर
21. दिन                 दिवस, वासर, वार, रोज़
22. दुःख                कष्ट, शोक, व्यथा, वेदना, पीड़ा, विषाद, क्षोभ
23. नदी                 नद, सरित, सरिता, तटी, तटिनी, तरंगिणी
24. नवीन               नव, अभिनव, नवल, नया, नूतन,
25. निपुण              चतुर, प्रवीण, कुशल, दक्ष, पारंगत,
26. नौका              नाव, नैया, तरी, तरणी, तरित्री
27. पक्षी                खग, विहग, विहंगम, पंखी, पंछी, परिंदा
28. पहाड़              पर्वत, नग, भूधर, भूमिधर, धरणीधर
29. पवन                हवा, वायु, मरुत, मारुत, वात, समीर, समीरण, अनिल
30. पुत्र                  तनय, तनुज, बेटा, सुत, आत्मज
31. पुत्री                  तनया, तनुजा, बेटी, सुता, आत्मजा
32. पृथ्वी                भू, भूमि, मही, धरती, वसुधा, वसुंधरा, धरा, अचला
33. प्रेम                  प्यार, अनुराग, प्रणय, प्रीति
34. फूल                 पुष्प, पुष्पक, कुसुम, सुमन, प्रसून, गुल, पुहुप
35. बादल              जलद, अंबुद, नीरद, वारिद, पयोद, तोयद, मेघ
36. माता                माँ, जननी, मैया, मातृ, अंबा, अंबिका, धात्री
37. रात                  रजनी, निशा, निशि, रात्रि, रैन, विभावरी, यामिनी
38. राजा                भूप, भूपति, महीप, महीपति, प्रजापति, नरपति, नरेश
39. शत्रु                  अरि, रिपु, वैरी, दुश्मन
40. समुद्र                जलधि, अंबुधि, नीरधि, वारिधि, पयोधि, सागर
41. सरस्वती            गिरा, वाणी, शारदा, भारती, कमला, वाग्देवी
42. सूर्य                   सूरज, रवि, दिनकर, दिनचर, दिवाकर, आदित्य, भास्कर, आफ़ताब
43. सोना                 सुवर्ण, स्वर्ण, कनक, कंचन, हेम
44. स्त्री                   नारी, औरत, महिला, मनुजा, मानसी
45. हाथ                  कर, पाणि, हस्त, बाहु, भुजा
46. अंधेरा               तमस, तम, अंधकार, तिमिर, अँधियारा,
47. अहंकार            घमंड, गर्व, ऐंठ, दंभ, ग़रूर, गुमान, अभिमान, अकड़, हेकड़ी, शेखी
48. आनन्द             हर्ष, प्रसन्नता, सुख, आमोद, मोद, आह्राद, प्रमोद, उल्लास
49. उन्नति               प्रगति, तरक्की, विकास, उत्थान, अभ्युदय, वृद्धि, समृद्धि,
50. किसान            कृषिजीवी, अन्नदाता, काश्तकार, कृषक, खेतिहर, हलजीवी, हलधर
51. गहना                जेवर, अलंकार, आभूषण, विभूषण, भूषण,
52. चालाक            होशियार, प्रवीण, चतुर, छलिया, होशियार, चालबाज, प्रवीण, निपुण
53. नौकर               सेवक, अनुचर, मुलाजिम, खादिम
54. दोस्त                मित्र, सहचर, सखा, सुहृदय, सुह्रद,
55. खजाना            दौलत, सम्पत्ति, निधि, कोष, भंडार
56. सागर               जलधि, सिंधु, जलधि, जलधाम, समुद्र
57. सुबह                प्रातः, सवेरा, भोर, अरुणोदय, प्रभात, प्रातःकाल,

Share This Article